Patronka

Św. Elżbieta Węgierska

Nad naszym Domem i Konwentem Braci Bonifratrów w Iwoniczu czuwa patronka  – św. Elżbieta, zwana Węgierską – córka króla Węgier, Andrzeja II i Gertrudy von Andechs-Meran, siostry św. Jadwigi Śląskiej.

Św. Elżbieta urodziła się w 1207 roku w Bratysławie lub na zamku w Sarospatak (dokładna data i miejsce nie jest znane). Jako małe dziecko, została przeznaczona na przyszłą żonę dla Ludwika, syna Hermana, landgrafa Turyngii. W 1211 r., po królewsku wyposażona przez Ojca, przybyła na dwór książęcy w Wartburgu. Tam otrzymała staranne wykształcenie, które wpoiło w nią umiłowanie Boga i uwrażliwiło jej serce na potrzeby bliźnich.

W dzieciństwie Elżbieta zaczęła przejawiać oznaki intensywnej religijności: obdarowywała biedne dzieci drobnymi podarunkami, polecając aby codziennie odmawiały „Ojcze nasz” i „Zdrowaś Maryjo”, w kościele zdejmowała z głowy koronę, mówiąc: „Jak ja mogę w obliczu Boga tak okazale, ze złotą koroną przebywać przed moim Zbawcą, którego widzę ukoronowanego cierniem”. Po śmierci landgrafa Hermana, chciano odesłać Elżbietę z powrotem na Węgry – uważano bowiem, że ona raczej nadaje się na służącą lub zakonnicę, a nie na władającą księżną.

Przeciwstawił się temu Ludwik, szczerze kochający Elżbietę, którą uroczyście poślubił w 1221 r. Małżeństwo okazało się nader szczęśliwe. Elżbieta w pełni mogła uczestniczyć odtąd w dziełach miłosierdzia, brać udział w nabożeństwach i przestrzegać przepisanych postów. Szczególnie wielką akcję charytatywną rozwinęła w czasie głodu, który nawiedził Turyngię w latach 1225-26. Spowiednikiem pobożnej Elżbiety był franciszkanin Rudyger (Rodinger), który starał się wpoić jej duchowość franciszkańską:

„Zginie wszystko, co na tym świecie jest, lecz za miłość i złożone jałmużny otrzyma się nagrodę od Pana”.

11. września 1227 r. umiera Ludwik podczas wyprawy krzyżowej. Elżbieta zostaje wdową z trojgiem dzieci, mając zaledwie 20 lat. Wkrótce opuściła z własnej woli zamek w Wartburgu i osiadła wraz z dziećmi w Eisenach. Kierownictwo duchowe nadal sprawował surowy, twardy i nieustępliwy Konrad z Marburga.

W 1228 r. Elżbieta na jego ręce złożyła ślub wyrzeczenia się świata i przyjęła jako tercjarka habit franciszkański. W Marburgu Elżbieta otrzymała wiele dóbr i 2 tysiące marek fundując szpital, który zadedykowała św. Franciszkowi,  resztę dóbr roazdała ubogim. Ostatnie lata spędziła w skrajnym wyrzeczeniu i ubóstwie. Szaro odziana i bosa nie różniła się od biedaków, którym posługiwała, zamieszkała w szpitalu – mnożyła działalność dobroczynną, podwajała modlitwy i umartwienia, bez reszty oddała się posłudze chorym i biednym.

Konrad z Marburga napisał do papieża Grzegorza IX o swojej penitentce znamienne słowa, że ona dwa razy dziennie, rano i wieczorem, osobiście odwiedza swoich chorych i troszczy się szczególnie o najbardziej odrażających, innym ścieli łóżka, żywi  ich i nosi na rękach.

Życie wewnętrzne naszej Patronki Elżbiety było pełną realizacją ewangelicznej miłości Boga i człowieka. Wytrwałość czerpała z uczestnictwa we Mszy św., na modlitwie była niezmiernie skupiona. Wiele pracowała nad cnotą pokory, zwalczając odruchy dumy, stosowała ostrą ascezę pokuty.

Zmarła w nocy z 16 na 17 listopada 1231 r., mając zaledwie 24 lata. Wkrótce po śmierci została kanonizowana – 27. maja 1235 r. W 1249 r., kości św. Elżbiety zostały złożone w trumnie ozdobionej wielką ilością pereł i drogich kamieni, stanowiącej jedno z najpiękniejszych i najbogatszych zabytków rzeźby średniowiecznej.

Papież Grzegorz IX wpisał ją w poczet świętych i zaczęto obchodzić święto św. Elżbiety 19. listopada, a obecnie jest ono obchodzone 17. listopada, w dzień śmierci św. Elżbiety. W naszym Domu 17 listopada odprawiana jest uroczyście Msza św.  Odpustowa, w której uczestniczy licznie zgromadzona okoliczna ludność.

W ikonografii chrześcijańskiej przedstawiana jest św. Elżbieta jako księżna z koroną na głowie i modelem kościoła w ręku. Często ukazywana jest we wdowim welonie lub habicie franciszkańskim w towarzystwie chorych i ubogich. Jej szczególnymi atrybutami są chleb, ryba i dzban, oraz  kosz z różami. Św. Elżbieta przedstawiana jest w stroju królewskim albo z naręczem róż w fartuchu. Powstała bowiem legenda, że mąż zakazał jej rozdawać ubogim pieniądze i chleb. Gdy pewnego razu przyłapał ją na

wynoszeniu bułek w fartuchu i kazał jej pokazać, co niesie, zobaczył róże, mimo że była to zima. Jej atrybutami są także: kilka monet i różaniec.  Zachowały się liczne dzieła sztuki przedstawiające św. Elżbietę. Znane są też rzeźby ukazujące św. Elżbietę siedzącą przy kądzieli wśród swoich służących.

W ołtarzu głównym naszej Kaplicy widnieje płaskorzeźba współczesna polichromowana wykonana w 2003r. przez artystę rzeźbiarza Jana Tutaja, a przedstawia naszą patronkę jako księżną rozdającą ubogim i chorym chleb. W oknach kaplicy widnieją zachwycające witraże, wykonane przez Lesława Heine w pracowni witrażownictwa Ars Vitrea w Krakowie w 2003 r. , jeden z nich przedstawia naszą patronkę z naręczem róż w koszyku.

Czego uczy nas dzisiaj i do czego zobowiązuje nasza Patronka? – W obecnym zeświecczonym i zmaterializowanym świecie, nastawionym na dobra, dążenie do kariery za wszelką cenę, św. Elżbieta uświadamia i przypomina, że od autentycznego życia religijnego zależy każde chrześcijańskie postępowanie. Świadczenie dobra jest zawsze aktualne, a potrzebujących wielu. Oczekują od nas pomocy chorzy, zniedołężniali, osamotnieni niepełnosprawni, których Pan Bóg postawił na naszej drodze. W naszym Domu jest wiele inicjatyw, które z pewnością popiera św. Elżbieta. Mamy okazję jako personel świecki stale włączać się w usługiwanie, pomagając naszym niepełnosprawnym podopiecznym na podczas codziennej higieny, na stołówce , przy łóżkach obłożnie chorych.

Św. Elżbieta uczy nas wszystkich, że w każdej epoce i w każdych warunkach, nawet bardzo trudnych, możliwe jest osiągnięcie świętości, o ile przyjmie się na serio i wcieli w życie naukę Ewangelii.

Św. Elżbieto – bądź naszą przewodniczką w trudnej i pełnej wyrzeczeń drodze do domu Ojca.

Litania do świętej Elżbiety

Kyrie elejson, Chryste elejson, Kyrie elejson.
Chryste usłysz nas, Chryste wysłuchaj nas.
Ojcze z nieba Boże – zmiłuj się nad nami.
Synu Odkupicielu świata Boże – zmiłuj się nad nami.
Duchu Święty Boże – zmiłuj się nad nami.
Święta Trójco, Jedyny Boże – zmiłuj się nad nami.

Święta Maryjo, módl się za nami.
Święty Franciszku Seraficki,
Święta Elżbieto Węgierska,
Od dzieciństwa miłująca Boga całym sercem,
Rozmiłowana w Ewangelii i nią żyjąca,
Złączona z Chrystusem przez modlitwę i miłość,
Wierna córko świętego Franciszka,
Niezrównana naśladowczyni Biedaczyny z Asyżu,
Gardząca przepychem świata,
Mistrzyni modlitwy i ofiary,
Obdarzona łaską mistycznej modlitwy,
Wrażliwa na nędzę i niedolę ludzką,
Usługująca ubogim i cierpiącym,
Całe mienie rozdająca potrzebującym,
Postami i pokutą wyniszczająca swe ciało,
Prześladowana przez rodzinę męża,
W krytycznej chwili obdarzona cudem róż,
Dziękująca Bogu za cierpienia i krzywdy,
Wzorze dobrej żony i matki,
Czuła opiekunko chorych i opuszczonych,
Pociecho ubogich i wydziedziczonych,
Matko wszystkich nędzarzy,
Niedościgniony wzorze tercjarzy,
Patronko nasza w niebie,

Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, przepuść nam, Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, wysłuchaj nas, Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad nami.

W. Módl się za nami, święta Elżbieto.
O. Abyśmy się stali godnymi obietnic Chrystusowych.

Módlmy się: Boże, Ty obdarzyłeś świętą Elżbietę licznymi łaskami, a szczególnie łaską doskonałego naśladowania Chrystusa na wzór świętego Franciszka z Asyżu; daj nam za jej przyczyną godnie odpowiedzieć na powołanie nas do służby Bożej i przynieść owoce cnót chrześcijańskich, zgodnie z Twoją wolą. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.

lub
Módlmy się: Najłaskawszy Boże, dzięki Twej łasce święta Elżbieta wśród bogactw i uciech światowych zajaśniała blaskiem niezwykłej świętości; spraw za jej wstawiennictwem, byśmy zwyciężyli wszelkie pokusy i gorliwie dążyli do świętości, jak nam nakazałeś. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.