Cele Szkoły Szpitalnictwa
Komitet ds. Szkoły Szpitalnictwa
Przewodniczący:
- Pan mgr Grzegorz Waberski – Warszawa
Członkowie:
- Br. mgr Albert Ch. Dorociak, OH – Kraków
- Pani mgr Jolanta Kłusek – Cieszyn
Cele Szkoły Szpitalnictwa
Zakon Szpitalny św. Jana Bożego stara się przekazać swym współpracownikom kulturę instytucjonalną, tzn. kulturę szpitalnictwa, tak aby misja szpitalna – teraz i w przyszłości – realizowana była w sposób zapoczątkowany przez św. Jana Bożego i zgodnie z tradycją Zakonu. Ta kultura szpitalnictwa wyraża się poprzez swoje zasady, wartości, misję, charyzmat i normy.
W tym celu Zakon zaprosił wszystkie prowincje, aby powołały w ramach swojej prowincji Szkołę Szpitalnictwa. Szkoła jako instytucjonalna forma edukacji i formacji w danej prowincji pragnie współpracownikom w pierwszej kolejności przekazać charyzmat i istotę misji Zakonu Szpitalnego, zapoznać z osobą i działalnością św. Jana Bożego, pogłębiać wśród współpracowników tę wiedzę i wraz z nimi dążyć do wdrażania poznanych zasad i wartości Zakonu oraz postaw św. Jana Bożego.
Działania Szkoły Szpitalnictwa mają charakter uniwersalny, przeznaczona jest ona dla wszystkich współpracowników, którzy wykonują różne zawody, przyczyniając się do poprawy zdrowia i zapewnienia opieki osobom przebywającym w dziełach.
Szkoła kładąc nacisk na poznanie tożsamości Zakonu, a także na przekazanie podstawowych wartości i zasad realizacji szpitalnictwa zmierza w swej pracy ku temu, by:
- wiedzieć, że przesłanie św. Jana Bożego jest wciąż aktualne;
- zapewnić możliwie najlepszą, profesjonalną i kompleksową opiekę osobom cierpiącym i potrzebującym, opiekę dostosowaną do czasu i miejsca
- pozostać w harmonii ze stylem św. Jana Bożego.
Chodzi nie tylko o to, by poznać historię św. Jana, ale zrozumieć istotę jego przesłania we współczesnym świecie, zachować styl opieki zgodny ze stylem św. Jana Bożego.
Edukacja w ramach Szkoły Szpitalnictwa ma przyczynić się do rozwoju osobistego jak i zawodowego współpracowników, umocnić wierność charyzmatowi Jana Bożego i pozwolić na autentyczne praktykowanie szpitalnictwa.
Szkoła Szpitalnictwa zaprasza do refleksji nad charyzmatem i duchowością oraz przyjętymi zasadami i wartościami Zakonu, z nadzieją, że poznane treści znajdą odzwierciedlenie w postawie i działaniach współpracowników Zakonu.
Artykuły i publikacje na temat Szkoły Szpitalnictwa
I.
Szkoła Szpitalnictwa na osi czasu
Idea Szkoły Szpitalnictwa w strukturach Zakonu Bonifratrów jest wynikiem dłuższego procesu, który trwa już od kilku dziesięcioleci i wynika przede wszystkim ze współdziałania braci oraz współpracowników w realizacji misji opieki nad osobami ubogimi, chorymi i potrzebującymi zapoczątkowanej przez św. Jana Bożego.
W globalnym wymiarze Kościoła pewne myśli związane ze Szkołą Szpitalnictwa wynikają z ustaleń Soboru Watykańskiego II. Pisząc o szkole w kontekście czasoprzestrzeni Zakonu, cezurą czasową jest Kapituła Generalna w 1979 roku – wówczas zwrócono szczególną uwagę na kształtowanie świadomości związanej z rozbudową i wszechstronnym wspieraniem relacji między braćmi i współpracownikami. W 1988 roku odbyła się historyczna Kapituła Generalna, gdyż udział w niej – po raz pierwszy w historii Zakonu – wzięli przedstawiciele świeccy z różnych prowincji. Obecnie udział współpracowników w pierwszej części kapituły stał się już normą.
W trakcie Kapituły Generalnej, która odbyła się w Granadzie w 2000 roku, podniesiono kwestię wartości w kontekście posłannictwa Zakonu i współpracy braci z pracownikami świeckimi. Rozważano, w jaki sposób dzielić realizację misji i charyzmat – temat ten był przedmiotem podejmowanych już wcześniej dyskusji. Zakon dostrzegł, że przyszłość wspólnoty jest nierozerwalnie związana ze współpracownikami. Podczas wspomnianej Kapituły bracia zadeklarowali gotowość dzielenia się z nimi swoją misją, duchowością i wartościami.
Podczas Kapituły Generalnej w 2006 roku w Rzymie Zakon potwierdził obrany kierunek – przekazywanie wartości Zakonu to zagadnienie, któremu należy poświęcić szczególną uwagę i zaangażowanie, a w realizację tego celu muszą włączyć się wszyscy członkowie, zarówno bracia, jak i współpracownicy. W następnych latach odbyły się spotkania regionalne, które doprowadziły do sformułowania koncepcji zdefiniowania wartości Zakonu oraz do wykrystalizowania idei Szkoły Szpitalnictwa.
W 2009 roku w Guadalajarze w Meksyku odbyła się Nadzwyczajna Kapituła Generalna, podczas której znowelizowano Statuty Generalne Zakonu Szpitalnego. W art. 24 widnieje zapis: „Kuria generalna, prowincje i dzieła apostolskie winny przygotować program i organizować kursy oraz dni formacyjne dla braci i współpracowników, a w miarę możliwości również dla pracowników firm zewnętrznych odnośnie zasad, wartości i kultury Zakonu Szpitalnego św. Jana Bożego. Temu celowi najlepiej służą szkoły szpitalnictwa”.
Podczas Kapituły Generalnej w Fatimie w 2012 roku, brat Donatus Forkan, ówczesny przełożony generalny, w swoim przemówieniu otwierającym oraz sprawozdaniu odniósł się do kwestii formacji szpitalników, podkreślając, że „formacja zawsze była przedmiotem szczególnej troski i ważnym elementem wszystkich inicjatyw Kurii Generalnej. Ponieważ współpracownicy są współodpowiedzialni, wraz z braćmi, za misję Zakonu, Kapituła Generalna, która odbyła się w Rzymie w 2006 roku, zachęcała wszystkie prowincje do tworzenia Szkoły Szpitalnictwa, w celu zapewnienia współpracownikom niezbędnego wykształcenia i formacji, która pomoże im utożsamić się ze św. Janem Bożym, którego misję kontynuują. Poznanie historii Zakonu Szpitalnego założonego przez Jana [Bożego; przyp. red.] oraz filozofii i wartości, które są podstawą misji szpitalnictwa, jest konieczne, by zapewnić integralność misji szpitalnictwa w przyszłości. Zarząd Generalny zorganizował pierwszą międzynarodową Szkołę Szpitalnictwa w Grenadzie w 2009 roku. Bracia oraz starsi współpracownicy z całego Zakonu, uczestniczyli w tym pięciodniowym wydarzeniu, które spotkało się z bardzo pozytywnym przyjęciem”. Ta sama Kapituła Generalna w ujętych priorytetach i kierunku działań w rozdziale dotyczącym Szkoły Szpitalnictwa podtrzymała znaczenie i ważność formacji w ramach Szkoły: „Formacja w zakresie szpitalnictwa, powinna wprowadzać nas w dynamikę ciągłego wzrostu i pogłębiania wiedzy oraz rozwijania postaw i zachowań, które charakteryzują nas jako szpitalników. W tym kontekście szkoły szpitalnictwa mają na celu promowanie kultury i formacji w zakresie szpitalnictwa, wszędzie tam, gdzie Zakon jest obecny. Taka formacja, która obejmuje zarówno pogłębianie wiedzy, jak i nabywanie umiejętności praktycznych, jest miejscem spotkania braci i współpracowników, w którym wzajemnie się ubogacamy i inspirujemy do lepszego poznania wartości i zasad (por. SG 50), które wypływają ze szpitalnictwa. Formacja ta obejmuje teoretyczne i praktyczne elementy wskazane w dokumencie Zakonu dotyczącym formacji współpracowników”.
Powyższe cytaty przedstawiają nie tylko proces kształtowania się idei Szkoły, ale również przybliżają w ogólnym zarysie założenia i cele, jakie miała obrać taka forma edukacji. Nasza Prowincja aktywnie realizuje ten cel, uwzględniając wytyczne Kapituł Generalnych i Prowincjalnych oraz innych dokumentów Zakonu. W roku 2017 zorganizowano cykl szkoleń dla braci i współpracowników we wszystkich dziełach apostolskich Prowincji.
W Deklaracjach 33. Kapituły Prowincjalnej w 2022 roku, w rozdziale 5, podkreślono znaczenie Szkoły w kontekście szpitalnictwa i formacji w charyzmacie szpitalnym: „Postaramy się rozwijać Szkołę Szpitalnictwa, w tym celu stworzymy multimedialny kurs podstawowy oraz program formacji szczegółowej” (5.2.1.) oraz: „Rozeznamy reorganizację Szkoły Szpitalnictwa” (5.2.3).
Ostatnie Deklaracje 70. Kapituły Generalnej z 2024 roku (niebawem ukażą się drukiem) również odnoszą się do Szkoły jako narzędzia edukacji. W punkcie 2, dotyczącym naszej misji i przekazywania charyzmatu, czytamy: „Wszyscy jesteśmy wezwani do przekazywania tego wspólnego daru, dając świadectwo szpitalnictwa św. Jana Bożego w zmieniającym się świecie, ukazując naszymi czynami piękno i potrzebę naszego charyzmatu w dzisiejszym świecie. W tym celu zobowiązujemy się do ciągłego rozwoju nie tylko zawodowego, ale także na poziomie naszego charyzmatu ze wszystkimi jego cennymi wartościami. Czynimy to poprzez »Szkoły Szpitalnictwa«, […] i wszelkie sposoby, które pomagają nam żyć, praktykować i przekazywać szpitalnictwo w naszym zmieniającym się świecie.”
Przywołane powyżej wydarzenia, deklaracje, decyzje oraz kształtująca się świadomość współistnienia pokazują, że jako bracia i współpracownicy nieustannie realizujemy charyzmat św. Jana Bożego, który ma cechować się szpitalnictwem, szacunkiem, duchowością, odpowiedzialnością i jakością. Ale o tym już w kolejnym artykule.