Historia Zakonu na świecie

Zakon Bonifratrów

Założycielem Zakonu Bonifratrów był św. Jan Boży urodzony w roku 1495 w Montemayor El Nuevo w Portugalii. Punktem zwrotnym w jego życiu był rok 1539. Pod wpływem kazań pokutnych św. Jana z Avili zaczął publicznie wyznawać swoje grzechy. Poczytano go za obłąkanego i zamknięto w szpitalu, gdzie na własnej skórze doświadczył drakońskich metod leczenia. Po wyjściu ze szpitala zakłada pierwszy szpital w Granadzie.

Po kilku latach przenosi się do opuszczonego klasztoru, gdzie mogło się pomieścić około 100 chorych. Do tej dobroczynnej działalności przyłączyło się kilku współpracowników. Aby utrzymać szpital prosił zamożnych o jałmużnę dla swoich chorych. Ponadludzkie prace, które podejmował dzień po dniu wyczerpały jego siły. Dnia 8 marca 1550 roku zakończył swoje ofiarne i przykładne życie.

Po 22 latach od śmierci Jana Bożego papież Pius V w roku 1572 zezwolił na utworzenie zgromadzenia zakonnego i nadał mu regułę św. Augustyna, a Sykstus V w 1586 roku zatwierdził Zakon Braci Miłosierdzia. W 1690 roku odbyła się kanonizacja Jana Bożego. W 1886 roku Papież Leon XIII ogłosił św. Jana Bożego patronem chorych i szpitalnictwa.

Współpracownicy Jana Bożego kontynuowali rozpoczęte przez niego dzieło. W ciągu 20 lat powstały 3 nowe szpitale: w Madrycie, Lucernie i Kordobie. W roku 1584 bracia kupili klasztor sióstr benedyktynek św. Kalibity na wyspie Tybrze w Rzymie i zamienili go na szpital. Od tego czasu mieści się tam również siedziba Kurii Generalnej Zakonu. W wyniku I Kapituły generalnej zostały utworzone dwie prowincje: hiszpańska z 12 domami i włoska z 5 domami. W 1592 roku papież Klemens VIII zabronił wybierania przełożonych generalnych i prowincjałów. W ten sposób bracia utracili jednolite kierownictwo. Dopiero po czterech latach Klemens VIII zezwolił na dokonanie wyboru generała i przełożonych prowincji włoskiej. Włoska kongregacja zakonna mogła więc rozwijać się bez przeszkód. Papież Urban VIII w roku 1624 udzielił jej pełnej egzempcji. Około 1800 roku miała ona następujący stan: 6 prowincji włoskich – 75 szpitali; Francja z koloniami – 40 szpitali; prowincja niemiecka wraz z Węgrami – 32 szpitale oraz prowincja polsko-litewska – 17 szpitali. W 1608 roku również Hiszpanie uzyskali zezwolenie na wybór własnego generała, a w trzy lata później wspólnota została podniesiona do rangi zakonu i wolno jej było opracować własną konstytucję. W 1624 roku bonifratrzy hiszpańscy uzyskali pełną egzempcję. Pod koniec XVIII wieku hiszpańska kongregacja zakonna składała się z 8 prowincji: 3 prowincje w Hiszpanii – 60 szpitali; Portugalia, Indie i Brazylia – 28 szpitali; Kolumbia -13 szpitali; Peru i Chile – 20 szpitali; Meksyk – 31 szpitali oraz Filipiny – 5 szpitali.

W XVIII w. rozpoczęły się dla Kościoła, a także i dla Zakonu, ciężkie czasy. W czasie Rewolucji Francuskiej bonifratrzy zostali zniszczeni we Francji. W wyniku rozbiorów zniszczono również znaczną część prowincji polskiej. W Niemczech kres prowincji położyła sekularyzacja. W 1835 roku w Hiszpanii rozszalała się wojna domowa, w wyniku której Zakon poniósł klęskę w kraju swego powstania. Również w Portugalii klasztory utraciły cały swój stan posiadania. W następstwie tych wydarzeń zniszczeniu ulegały również szpitale w Ameryce i Azji. We Włoszech w 1866 roku rząd wolnomularski zabrał naszym braciom wszystkie szpitale, ocalało jedynie kilka w Państwie Kościelnym.

W całym Zakonie z 347 szpitali ponad 300 uległo zniszczeniu. Przy życiu pozostała jedynie prowincja austro-węgierska, jednak i jej działalność była silnie hamowana przez ataki cesarza Józefa II. Gdy w jednych krajach postępowało zniszczenie, w tym samym czasie w innych Zakon odradzał się na nowo. Najpierw we Francji, a następnie ożywienie przeszło przez Irlandię, Anglię i Kanadę. Prowincja Irlandzka rozszerzyła się na Stany Zjednoczone i Australię. W 1831 r. w Bawarii powstaje na nowo Zakon dzięki przeżyciu ostatniego bonifratra. W 20 lat później została zrekonstruowana Prowincja p.w. św. Karola Boromeusza.

Dzięki zabiegom włoskiego zakonnika O. Benedykta Menni ponownie została powołana do życia prowincja hiszpańska. W roku 1867 Ojciec Benedykt otworzył szpital w Barcelonie, po czym nastąpiło otwarcie 14 dalszych placówek. Rodzinny dom Zakonu w Granadzie udało się ponownie odkupić w roku 1876. O. Menni założył także Zgromadzenie Sióstr Szpitalnych od Najświętszego Serca Pana Jezusa, które rozprzestrzeniło się również w innych krajach. Ojcu Benedyktowi Menni udało się też ożywić działalność Zakonu Bonifratrów w Portugalii. Pomimo różnych zawirowań dziejowych tj. I i II wojna światowa, bracia docierali ze swoją działalnością szpitalną do coraz to nowych krajów. Dziś Zakon jest obecny na 5 kontynentach, w 53 krajach świata.

Zobacz również: Historia Zakonu Bonifratrów w Polsce