Bonifraterska Konferencja Ziołolecznictwa 2019 „FITOTERAPIA – TRADYCJA. WSPÓŁCZESNOŚĆ. PERSPEKTYWY ROZWOJU”

29 listopada 2019 r. w Warszawie, w Centrum Okopowa Caritas odbyła się Bonifraterska Konferencja Ziołolecznictwa 2019 „FITOTERAPIA – TRADYCJA. WSPÓŁCZESNOŚĆ. PERSPEKTYWY ROZWOJU”. W wydarzeniu pod patronatem Prowincjała Prowincji Polskiej Zakonu Szpitalnego św. Jana Bożego p.w. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny wzięło udział ponad 100 uczestników z różnych środowisk związanych z fitoterapią, wśród nich pracownicy naukowi Katedr i Zakładów Botaniki Farmaceutycznej, Farmakognozji, Farmakologii oraz Technologii Postaci Leku, a także lekarze prowadzący badania kliniczne w zakresie ziołolecznictwa. Swoją obecnością zaszczycili nas także przedstawiciele Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektoratu Farmaceutycznego, Okręgowej Izby Aptekarskiej, Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, przedstawiciele mediów branżowych.

Konferencja zorganizowana przy współudziale Sekcji Fitoterapii Polskiego Towarzystwa Lekarskiego oraz Centrum Medycznego Bonifratrów miała na celu stworzenie platformy wymiany informacji i współpracy pomiędzy lekarzami, producentami leczniczych produktów roślinnych i ziół, osobami i instytucjami promującymi fitoterapię, pracownikami naukowymi badającymi substancje roślinne w kontekście ich przyszłego zastosowania leczniczego, aptekarzami oraz sklepami zielarskimi.

Komitet Naukowy Bonifraterskiej Konferencji utworzyli:

1. Dr hab. n. roln. Waldemar Buchwald – Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, Redaktor naczelny  czasopisma ,,Herba Polonica”
2. Dr hab. n. med. Andrzej Członkowski – Kierownik Zakładu Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w latach 1991 – 2013
3. Dr n. farm. Jerzy Jambor – Prezes Zarządu Polskiego Komitetu Zielarskiego
4. Dr hab. n. farm. Bogdan Kędzia – Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, Redaktor wiodący czasopisma „Postępy Fitoterapii”
5. Dr hab. n. farm. Irena Matławska – Kierownik Katedry i Zakładu Farmakognozji Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu w latach 1997 – 2014, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu w latach 2004 – 2014, skarbnik Sekcji Fitoterapii PTL;
6. Dr hab. n. farm. Mirosława Krauze-Baranowska – Kierownik Katedry i Zakładu Farmakognozji Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego,
7. Mgr farm. Zdzisława Lichota – Kierownik Apteki „Salus Infirmorum” Konwentu Bonifratrów w Warszawie
8. Lekarz Marcin Samosiej – Kierownik Przychodni Ziołolecznictwa Centrum Medycznego Bonifratrów Sp. z o.o. w Warszawie;
9. Dr n. med. Dariusz Szabela – Dyrektor medyczny Centrum Medycznego Bonifratrów Sp. z o.o. w Warszawie, Zastępca prezesa Sekcji Fitoterapii PTL;
10. Dr n. farm. Andrzej Ostrowicz – Członek Komitetu Naukowego European Scientific Cooperative on Phytotherapy (ESCOP)
11. Dr hab. n. farm. Anna Wiela-Hojeńska – Kierownik Katedry i Zakładu Farmakologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
12. Dr hab. n. farm. Marian Mikołaj Zgoda – Kierownik Katedry Farmacji Stosowanej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w latach 1994-2013

O dobrą lokalizację, sprawną organizację i miłą atmosferę konferencji zadbał Zespół Centrum Medycznego Bonifratrów w Warszawie w porozumieniu z Komitetem Organizacyjnym.

Wykłady plenarne oraz 4 sesje dały możliwość wysłuchania 23 interesujących wykładów na temat badań nad składem i aktywnością biologiczną surowców i ekstraktów roślinnych oraz produktów pochodzenia roślinnego, fitoterapii wobec globalizacji i wspólnotowych regulacji prawnych, postępów technologii farmaceutycznej produktów pochodzenia roślinnego, kultur in vitro jako źródła aktywnych biologicznie metabolitów wtórnych, czy fitoterapii wobec aktualnych zagadnień naukowo-klinicznych.

Wykłady rozpoczął Prowincjał – brat Łukasz Dmowski OH, który przedstawił  historię i misję Zakonu Bonifratrów, prezentując przy tym sylwetkę św. Jana Bożego i wspominając o tradycji ziołolecznictwa w Prowincji Polskiej.  Prof. dr hab. n. farm Anita Magowska  z Katedry Historii Filozofii i Nauk Medycznych, Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu omówiła historię leku roślinnego i jego pozycję w kontekście tradycyjnych systemów medycznych dalekiego wschodu i rozwoju medycyny zachodniej.

W sesji nr 1 A pt. ,,Badania nad aktywnością biologiczną produktów pochodzenia roślinnego” oraz 1B pt. ,,Postępy technologii farmaceutycznej produktów pochodzenia roślinnego” przedstawiono 7 doniesień. W pierwszym dr n. farm Elżbieta Studzińska-Sroka zaprezentowała  pracę przedstawiającą wyniki analizy In vitro działania hipoglikemicznego i aktywności antyoksydacyjnej dziewięciu preparatów handlowych w postaci ziołowych herbatek fix dostępnych w Polsce. W drugim wystąpieniu dr n. biol. Justyna Nowakowska porównała in vitro aktywność antymitotyczną na komórki linii estrogenozależnego gruczolaka piersi dwóch preparatów, jednego będącego zatomizowanym ekstraktem z kory Uncaria tomentosa z drugim utworzonym z takiej  rozdrobnionej kory i sproszkowanych zarodników grzyba Reishi. W następnym doniesieniu dr n. farm Anna Głowniak-Lipa przedstawiła doniesienie o badaniach oceniających aktywności in vitro wybranych olejków eterycznych dostępnych  na rynku w Polsce wobec klinicznych szczepów H. pylori, zarówno wrażliwych jak i opornych na antybiotyki i chemioterapeutyki, stosowane w terapii eradykacyjnej. W ostatnim doniesieniu sesji 1A prof. dr  hab. n. med. Monika Sienkiewicz przedstawiła pracę o aktywności wybranych olejków eterycznych i ich składników osobno oraz w połączeniach z chemicznymi środkami przeciwdrobnoustrojowymi. W pierwszym doniesieniu sesji nr 1B prof. dr hab. n. farm. Małgorzata Sznitowska omówiła kompleksowo czynniki ograniczające rozwój dermatologicznych roślinnych produktów leczniczych. W drugim doniesieniu tej sesji prof. dr hab. n. farm. Marian Mikołaj Zgoda przedstawił litogenolityczne i solubilizacyjne właściwości produktów ekstrakcji liści bluszczu pospolitego, omawiając wpływ różnych technik ekstrakcyjnych na właściwości użytkowe ekstraktów. Następnie wspólnie z dr n. farm. Stanisławą Nowak przedstawił wyniki badań ekstraktów z kwiatostanów lipy, w których to badaniach wykazał jak na drodze selektywnego doboru kaskady mediów ekstrakcyjnych można uzyskać z surowca roślinnego ekstrakty o oczekiwanym profilu farmakoterapeutycznym.

W sesji nr 2 pt. ,,Fitoterapia wobec globalizacji i wspólnotowych regulacji prawnych” wykłady wygłosili kolejno dr n. farm. Andrzej Ostrowicz z Polskiego Komitetu Zielarskiego, który podzielił się m.in. doświadczeniami ze swojej działalności w  European Scientific Cooperative on Phytotherapy (ESCOP),  prof. dr hab. n. farm Kazimierz Głowniak z Katedry Kosmetologii WSIiZ w Rzeszowie, który  odniósł się między innymi do wyników swojej pracy jako eksperta grupy tradycyjnej medycyny chińskiej Komisji Farmakopei Europejskiej oraz dr n. med. Dariusz Szabela, dyrektor medyczny Centrum Medycznego Bonifratrów w Warszawie, który omówił swoje doświadczenia, wcześniej prezentowane na krajowych i światowym zjeździe neurorehabilitacyjnym w zakresie wspomagania  rehabilitacji neurologicznej preparatami pochodzącymi z chińskiej medycyny tradycyjnej.

W sesji nr 3A pt.,, Badania nad składem i aktywnością biologiczną surowców i ekstraktów roślinnych” oraz sesji nr 3B pt. ,,Hodowle in vitro jako źródło aktywnych biologicznie metabolitów wtórnych” przestawiono 9 doniesień. Sesję nr 3A rozpoczęła mgr farm. Anna Kimel, która omówiła i porównała skład surowców, otrzymywanych z kwiatów  Arnika  Montana i Arnika Chamissonis oraz z całej rośliny Arnika Montana. W drugim doniesieniu prof. dr hab. n. farm. Virginia Kukuła-Koch omówiła, na przykładach badań wyciągów z maku meksykańskiego, a także berberysu zwyczajnego możliwości nowoczesnych technik analitycznych w identyfikacji w mieszaninie metabolitów o potencjalnym zastosowaniu w chorobach przebiegających z upośledzeniem pamięci. Następnie prof. dr hab. n. farm. Daniel Załuski przedstawił przesłanki potencjalnego działania adaptogennego intraktu z owoców eleuterokoka. Następnie dr n. farm. Loretta Pobłocka-Olech zaprezentowała doniesienie, w którym oceniono aktywność przeciwutleniajacą i przeciwzapalną liści pochodzących z różnych gatunków i odmian topoli. W kolejnym doniesieniu prof. dr hab. n. farm. Mirosława Krauze-Baranowska, zaprezentowała wyniki badań, w których  oceniano w warunkach in vivo aktywności przeciwzapalne owoców wybranych odmian uprawowych maliny czerwonej i maliny czarnej. Następnie dr n. med. Karina Schönknecht przedstawiła doniesiecie, w którym zbadano w warunkach in-vitro aktywność przeciwwirusową czynnika VBF (ang. Virus Blocking Factor – czynnik blokujący wirusy) przeciw patogenom wirusowym ludzkim odpowiedzialnym za wywoływanie infekcji dróg oddechowych. Kolejne doniesiecie przedstawiła dr n. biol. Katarzyna Gaweł Bęben, która omówiła stosowanie ekstraktów i pojedynczych substancji o działaniu rozjaśniającym skórę. W sesji nr  3B doniesienie pierwsze zaprezentowała dr n. farm. Ewa Koch, która przedstawiła wyniki badań stymulacji biosyntezy ginsenozydów w kulturach korzeni transformowanych żeńszenia pięciolistnego. Drugie doniesienie wygłosiła mgr Beata Kawka, która omówiła badania optymalizacji warunków hodowli in vitro gatunków z rodzajów Aronia, Schisandra i Scutellaria, które sprzyjały produkcji antyoksydantów.

W sesji nr 4 pt. ,,Fitoterapia wobec aktualnych zagadnień naukowo-klinicznych” prof. dr hab. n. med. Jarosław Woroń ze Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie i Zakładu Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii CM UJ, przedstawił swój pogląd na problem interakcji leków roślinnych i syntetycznych. W tej sesji także prof. dr hab. n. farm. Irena Matławska z Wyższej Szkoły Edukacji i Terapii im. prof. Kazimiery Milanowskiej w Poznaniu omówiła pojęcie racjonalnej fitoterapii  i w tym kontekście rolę epigenetyki.

Nagrodę Prowincjała dla młodego naukowca za najbardziej interesujące doniesienie  zdobyła praca pt. „Ocena właściwości przeciwcukrzycowych wybranych preparatów roślinnych dostępnych w Polsce.” opracowana w Katedrze i Zakładzie Farmakognozji Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu przez mgr farm. Mariusza Wieczorka, dr n. farm. Elżbietę Studzińską-Sroka, dr hab. n. farm. Judyta Cielecka-Piontek.

Prowincjał przyznał także dwa wyróżnienia dla doniesień:

“Olejki eteryczne w terapii zakażeń Helicobacter pylori” z Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie oraz Uniwersytetu Medycznego w Lublinie opracowanego przez zespół w składzie dr n. farm. Anny Głowniak-Lipa, dr hab. n. farm Izabella Korona-Głowniak, dr hab. n. farm. Agnieszka Ludwiczuk, dr hab. n. farm.  Tomasz Baj, prof. dr hab. n. farm. Anna Malm

oraz

„Naturalne składniki kosmetyków redukujących przebarwienia skórne – skuteczne i bezpieczne?” z Wyższej Szkoły Informatyki i  Zarządzania z Rzeszowa, Katedra Kosmetologii, Wydział Medyczny opracowane przez dr n. biol. Katarzynę Gaweł-Bęben, dr n. med. Beata Antosiewicz, mgr inż. Marcelina Strzępek i prof. dr hab. n. farm. Kazimierz Głowniak.

Wszystkim wykładom towarzyszyła interesująca i ożywiona dyskusja naukowa. Uczestnicy konferencji wskazali na potrzebę szerszego  wykorzystywania fitoterapii w procesie leczenia pacjentów w Polsce, jak również kontynuacji konferencji naukowych o tematyce ziołolecznictwa.

Dużym zainteresowaniem cieszyły się konkursy wiedzy towarzyszące konferencji, zorganizowane przez Brata Prowincjała i spółkę Boni Fratres Pharmaceutical, w których  uczestnicy wygrali atrakcyjne zestawy produktów bonifraterskich.

Nie zabrakło również sponsorów, którzy wsparli nas przy organizacji konferencji: Alab Laboratoria Sp. z o.o., Centrum Ziołolecznictwa Wilcaccora, Phytopharm Klęka S.A., Ziołolek Sp. z o.o., Powszechny Zakład Ubezpieczeń S.A. oraz Boni Fratres Pharmaceutical Sp. z o.o. z szeroką gamą bonifraterskich produktów ziołoleczniczych.

Serdecznie Państwu dziękujemy za tak liczne przybycie i zapraszamy za rok.

Do zobaczenia!

 

Streszczenia doniesień