Zwyrodnienie plamki leczone od ręki
Każdy, u którego okulista rozpoznał wysiękowe zwyrodnienie plamki żółtej i potwierdził tę diagnozę dodatkowymi badaniami może skorzystać ze specjalnego programu lekowego, finansowanego przez NFZ. Realizują go wybrane przez fundusz placówki medyczne. Jest wśród nich Szpital Zakonu Bonifratrów w Łodzi, gdzie procedura kwalifikacji do zabiegu uruchamiana jest natychmiast po zgłoszeniu się pacjenta z kompletem badań wstępnych. Szpital leczy w ramach programu prawie 800 osób, najwięcej w Polsce!
Żeby skorzystać z programu w Szpitalu Zakonu Bonifratrów wystarczy przyjść do sekretariatu na Oddziale Okulistycznym ze skierowaniem od swojego okulisty i kompletem badań. Tu są one wstępnie weryfikowane przez doświadczonych w leczeniu tego schorzenia okulistów. Następnie szpital bezzwłocznie przesyła badania do oceny przez specjalną, zewnętrzną komisję lekarską, kwalifikującą do leczenia. Jeśli decyzja komisji jest pozytywna szybko rozpoczyna się bezpłatna terapia. Dlaczego taki pośpiech i dlaczego konieczna jest decyzja komisji, skoro pacjent zgłasza się z kompletem badań od okulisty?
– Czas ma tu ogromne znaczenie, ponieważ wysiękowe zwyrodnienie plamki żółtej to groźna choroba, która może prowadzić do znacznego nieodwracalnego upośledzenia widzenia i ma szybki, czasem gwałtowny przebieg – dlatego tak ważne jest natychmiastowe wdrożenie leczenia – mówi dr Piotr Gozdek, ordynator Oddziału Okulistycznego w Szpitalu Zakonu Bonifratrów. – Komisja jest potrzebna, żeby potwierdzić rozpoznanie i wszystkie kryteria umożliwiające włączenie pacjenta do leczenia.
Pacjent, który zgłosi się do kwalifikacji na leczenie powinien mieć zbadaną ostrość wzroku, zmierzone ciśnienie środgałkowe, wykonane badanie OCT (optyczna koherentna tomografia), zdjęcie dna oka oraz angiografię flurosceinową lub angio-oct. Jeśli ktoś będzie miał kłopot z wykonaniem jednego z tych ostatnich badań, bo w wielu przychodniach nie można ich zrobić, powinien do kwalifikacji w programie lekowym zgłosić się z pozostałymi potrzebnymi badaniami. Angiografia flurosceinowa lub angio-oct zostanie wykonana bezpłatnie w Szpitalu Zakonu Bonifratrów.
Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD, age-related macular degeneration) to nieuleczalna choroba, która dotyka głównie mieszkańców krajów wysoko rozwiniętych i jest najczęstszą przyczyną utraty wzroku. W Polsce na AMD cierpi ponad 1,2 mln osób. Choroba występuje zwykle u osób powyżej 50. roku życia, powodując uszkodzenia siatkówki, głównie w jej centralnej części (tu jest właśnie tzw. plamka żółta, która jest odpowiedzialna za ostre widzenie, czytanie, rozróżnianie kolorów). W efekcie AMD upośledza widzenie, powoduje jego ubytki, prowadzi często do ślepoty. Choroba występuje w dwóch odmianach: suchej lub mokrej, wysiękowej – która może być skutecznie leczona i dlatego objęto ją programem lekowym.
Wysiękowe zwyrodnienie plamki żółtej powodują wykształcające się w oku nieprawidłowe naczynia krwionośne, które przerastają i uszkadzają siatkówkę, powodując jej obrzęk i zniekształcenia. Choroba może szybko postępować, prowadząc do utraty wzroku dlatego tak ważne jest podjęcie leczenia, które przyczynia się do poprawy ostrości wzroku. Lek wstrzymujący śródbłonkowy wzrost naczyń krwionośnych w oku i zmniejszający obrzęk siatkówki wstrzykiwany jest wprost do oka, do ciała szklistego. Początkowo podaje się jedną dawkę leku raz na około 30 dni, potem raz na około 60 dni. Przed każdym zastrzykiem wykonuje się badanie OCT.
– Rozpoczęcie leczenia w początkowym stadium choroby rokuje dobrze, mimo że leczy się tylko objawy, a nie jej przyczyny – mówi doktor Gozdek. – Wyniki są na tyle dobre, że pacjent może wrócić do pracy, do normalnego życia. Później, już do końca życia trzeba się zgłaszać co miesiąc, co dwa miesiące na badania kontrolne, ale ceną jest tu zachowanie wzroku.
Uczestnictwo w programie lekowym gwarantuje objęcie kompleksowym leczeniem i dożywotnią opieką okulistyczną w placówce, w której pacjent miał leczone wysiękowe zwyrodnienie plamki żółtej. Chory ma pewność, że o niczym nie zapomni – szpital przejmuje na siebie planowanie wizyt kontrolnych, których jest minimum 6 w roku.
Jak poznać, że nasze oczy atakuje AMD? Powinniśmy oczywiście zwrócić uwagę na wszystkie zaobserwowane zmiany w jakości widzenia, funkcjonowania oczu. Ale szczególnie powinno zaniepokoić nas widzenie linii prostych jak krzywych, trudności w czytaniu, rozmazywanie się kolorów, plama w części centralnej obrazu. AMD może się przez jakiś czas skutecznie ukrywać, bo najczęściej pojawia się najpierw w jednym oku. Drugie zdrowe, które widzi normalnie, maskuje uszkodzenie, nieprawidłowy obraz oka z AMD.
Ryzyko wystąpienia choroby rośnie u osób, u których ktoś w rodzinie chorował na AMD, zwyrodnieniu plamki żółtej sprzyjają też choroby sercowo-naczyniowe, podwyższony poziom cholesterolu, palenie papierosów (ryzyko 4-5 razy większe u palaczy!), długotrwałe intensywne światło (np. praca na zewnątrz, w słońcu), niedobór przeciwutleniaczy (wit. C, E).
Osoby 50+ powinny raz w roku badać się u okulisty (ostrość wzorku, badanie dna oka), dbać o zdrowy tryb życia, stosować dietę bogatą w jarzyny, głównie karotenoidy, kwasy tłuszczowe zawarte w rybach, minimalizować spożycie mięsa i ograniczyć spożycie alkoholu, rzucić palenie, zadbać o prawidłową wagę, używać okularów przeciwsłonecznych.
