Ciekawostki Medyczne

Kształtowanie odporności przez ziołolecznictwo

Odporność – jak o nią dbać i jak ją wzmacniać, żeby nie chorować?

Odporność to temat, który wraz z rozpoczęciem roku przedszkolno-szkolnego i jesienno-infekcyjnego powraca do nas niczym bumerang.
Dlatego też, zapytaliśmy lekarzy przyjmujących w Poradni Ziołolecznictwa Centrum Medycznego Bonifratrów w Warszawie jak to właściwie jest z tą odpornością? Od czego tak naprawdę zależy i jak ją wzmacniać, aby uchronić siebie i/lub nasze dzieci przed infekcjami?!

Co to w ogóle jest odporność i od czego ona zależy?  

​​​​​Prawidłowo działający układ odpornościowy pozwala zachować równowagę pomiędzy sprawną obroną biologiczną przed zakażeniami i stanami chorobowymi, a utrzymywaniem tolerancji, która zapobiega alergii i chorobom autoimmunologicznym. Dlatego pod pojęciem odporności z reguły rozumie się niewrażliwość na inwazje lub chorobotwórcze działanie mikroorganizmów. Procesy odpornościowe zachodzą w bardzo złożonym mechanizmie, ale ogólnie można powiedzieć, że na odporność ma wpływ wiele czynników począwszy od stanu psychicznego, snu i wypoczynku poprzez aktywność fizyczną i hartowanie organizmu, a na diecie oraz stosowanych lekach i zażywanych substancjach naturalnych skończywszy. Odporność zależy więc z jednej strony od naszej konstytucji genetycznej a z drugiej od naszego szeroko rozumianego stylu życia.
Dr n. med.  Dariusz Szabela specjalista neurologii, specjalista rehabilitacji medycznej

Jak wzmocnić odporność dziecka, aby chodząc do przedszkola czy szkoły tak często nie chorowało?

Wspomagać odporności u dzieci można na różne sposoby. Przede wszystkim musi być to metoda bezpieczna i takie bezpieczeństwo zapewnia między innymi racjonalne ziołolecznictwo czyli inaczej mówiąc fitoterapia.  Skuteczność ziół potwierdzona jest nie tylko tradycją ludową, ale też badaniami naukowymi. Lek. med.Sylwia Szołtyk specjalista medycyny rodzinnej.

Jednym z objawów słabej odporności – w szczególności u dzieci – są powtarzające się infekcje górnych dróg oddechowych. Coraz częściej jednak zdarza się, że katar nie jest objawem infekcji, a alergii. Jak zatem odróżnić katar infekcyjny od alergicznego?

Upraszczając można powiedzieć, że katar w ostrych infekcjach towarzyszy innym objawom takim jak gorączka, bóle gardła, kaszel oraz ogólne rozbicie, złe samopoczucie i wszystkie  te objawy z reguły zmniejszają się i ustępują w ciągu kilku dni. Z kolei objawy nieżytu nosa u alergika mają uchwytny czasowy związek z obecnością w środowisku alergenu (np. pyłków traw w miesiącach letnich) i z reguły są te objawy mniej nasilone niż przy infekcji, ale z drugiej strony trwające dłużej (tygodniami czy miesiącami). Niekiedy różnicowanie kataru alergicznego i infekcyjnego może być na tyle trudne, że będzie wymagało oprócz wnikliwego lekarskiego badania podmiotowego i przedmiotowego również wykonania dodatkowych badań diagnostycznych.
Lek. med. Sylwia Szołtyk specjalista medycyny rodzinnej.

Jakie zioła mogą być przydatne we wzmacnianiu odporności, zarówno dzieci jak i dorosłych?

Do dyspozycji mamy wiele  naturalnych substancji –  zioła i ich różne kompozycje  (m.in. aloes, babka lancetowata, pokrzywa, jeżówka purpurowa, mniszek lekarski, oregano , tarczyca bajkalska, vilcacora, czystek itd.), produkty  pochodzenia pszczelego (miody, propolis, pyłek  pszczeli ) składniki  diety (bogate w witaminy i minerały świeże owoce, warzywa, orzechy), naturalne  antybiotyki (czosnek, cebula czy chrzan).
Lek. med. Marcin Samosiej specjalista chorób wewnętrznych.

Przez jaki czas powinno się stosować terapię wzmacniającą odporność i co jaki czas powinno się ją powtarzać? 

Długość trwania terapii zależy od tego z jakim pacjentem mamy do czynienia oraz jakie zioła czy leki stosujemy i a więc najlepiej jak jest konsultowana z lekarzem. Ale przykładowo można powiedzieć, że przetwory jeżówki stosujemy w seriach 2-3 tygodniowych przedzielonych kilkutygodniowymi przerwami, a z kolei napary ziołowe zawierające np. babkę lancetowatą, ziele mniszka czy ziele drapacza lekarskiego możemy stosować zarówno przed jak i przez cały sezon infekcyjny.
Lek. med. Marcin Samosiej specjalista chorób wewnętrznych.

Udar mózgu, autor: Dr n.med. Dariusz Szabela

Jak rozpoznać objawy udaru i jak na nie reagować? Co robić, aby chronić siebie i bliskich przed wystąpieniem udaru?

Historia pacjenta

Pan Andrzej lat 65, przyjmujący leki na nadciśnienie i cukrzycę typu II, podczas oglądania telewizji poczuł zdrętwienie lewych kończyn i lewego policzka. Po kilku minutach pojawiło się  również osłabienie kończyny górnej lewej i dyskretne opadnięcie kącika ust po tej stronie oraz zaburzenia równowagi. Uznał, że jest to związane z intensywną pracą w garażu, który sprzątał przed oglądaniem telewizji. Zaczął sam masować lewe kończyny i lewy policzek, ale objawy nie ustąpiły. Postanowił, że odpocznie i położył się na pół godziny, ale i to nie pomogło. Wówczas zatelefonował pod numer 112. Minęło dokładnie 1,5 godziny od wystąpienia pierwszych objawów. Od tego momentu w trybie pilnym należało wezwać ratowników medycznych celem przewiezienia pacjenta do oddziału udarowego.
Czas, w którym można podać lek trombolityczny wynosi bowiem tylko 4,5 godziny od momentu wystąpienia udaru.

Epidemiologia

Dane epidemiologiczne udaru mózgu przytłaczają i tłumaczą zainteresowanie tym tematem. Rocznie u około 1,5 miliona ludzi w USA i Europie dochodzi do udaru mózgu, a  śmiertelność waha się od około 20 do 40%. Udary stanowią na tym obszarze  najczęstszą  przyczynę niepełnosprawności u osób dorosłych i są trzecią co do częstości  przyczyną zgonów. Od 15 do 30% niepełnosprawnych po udarze mózgu wymaga pełnej opieki drugiej osoby. Mądre słowa z przysięgi Hipokratesa ,,lepiej zapobiegać, niż leczyć”  sprawdzają się nad wyraz w przypadku udaru mózgu.

Definicja i objawy udaru mózgu

Definicja grupy epidemiologów Światowej Organizacji Zdrowia mówi,  że udar to zespół kliniczny  charakteryzujący się nagłym wystąpieniem objawów ogniskowych lub uogólnionych zaburzeń czynności mózgu, które utrzymują się – jeśli nie spowodują wcześniej zgonu – dłużej niż 24 godziny.  Ogniskowe objawy udaru zależą od miejsca i rozległości uszkodzenia mózgu i są nimi najczęściej niedowład połowiczy, niedoczulica połowicza, ośrodkowy niedowład nerwu twarzowego, zaburzenia mowy i jej rozumienia, zaburzenia pamięci, a także zawroty głowy, podwójne widzenie, ubytki w polu widzenia i zaburzenia połykania.

Mechanizm powstawania udarów mózgu

Udar mózgu jest katastrofą naczyniową, która w około  15% ma  charakter krwotoku domózgowego lub krwotoku do przestrzeni podpajęczynówkowej czyli do przestrzeni otaczającej mózgowie, a  w około 85% ma  tło niedokrwienne.

Do udaru niedokrwiennego  dochodzi w wyniku zamknięcia naczynia przez zakrzep, czyli skrzeplinę (inaczej czop powstały z wykrzepiania krwi i zlepiania się płytek w miażdżycowo zmienionym naczyniu). Taki czop może się wytworzyć w mózgu w naczyniu, które wówczas zamyka się.  Zamknięte naczynie nie doprowadza dalej krwi do mózgu i wytwarza się zawał mózgu, a w konsekwencji martwica tego obszaru mózgu.

Do udaru krwotocznego dochodzi zaś w mechanizmie pęknięcia naczynia mózgowego, gdzie  wypływająca krew niszczy mózg.

Przyczyny udaru mózgu

Podstawową przyczyną udarów niedokrwiennych mózgu jest miażdżyca tętnic.  Nazywamy nią zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze w błonie wewnętrznej i środkowej tętnic. Do czynników rozwoju miażdżycy zalicza się nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, podwyższony poziom lipidów LDL, palenie papierosów.

Występuję również zależność między otyłością brzuszną (wskaźnik talia – biodra), a udarem niedokrwiennym mózgu.

Na rozwój miażdżycy i tym samym rozwój ww. schorzeń ma wpływ dieta. Jej wpływ na wystąpienie udaru niedokrwiennego szacuje się na około 20%. Najprawdopodobniej  niezależnym czynnikiem ryzyka udaru mózgu jest też obturacyjny bezdech senny. Ryzyko udaru może podnosić też stosowanie hormonalnej terapii zastępczej oraz hormonalnych leków antykoncepcyjnych.

Modyfikacja stylu życia

Wiadomo, że wpływ na rozwój wyżej wymienionych schorzeń, oprócz czynników genetycznych, ma styl życia, a więc rodzaj diety, poziom aktywności ruchowej czy fakt  palenia papierosów i nadużywanie alkoholu. W zależności o rodzaju problemów warto dokonać modyfikacji stylu życia i w tym celu skontaktować się z lekarzem rodzinnym.
Ze względu na to, że bardzo istotnym czynnikiem wpływającym na rozwój  nadciśnienia, cukrzycy i dyslipidemi oraz otyłości jest dieta, może okazać się konieczna konsultacja z dietetykiem. W Centrum Medycznym Bonifratrów  (CMB) w Warszawie w celu osiągnięcia założonych celów modyfikacji stylu życia można skorzystać ze wspomagającej te cele porady ziołoleczniczej. Warto zauważyć, że coraz częściej w badaniach naukowych udowadnia się efektywność konkretnych ziół, które od lat były stosowane w mieszankach  bonifraterskich wspomagających postępowanie lecznicze. Jednym z takich ziół jest
na przykład karczoch obniżający poziom cholesterolu we krwi.  Udarowi mózgu zapobiega również aktywność fizyczna, najlepiej o umiarkowanym, adekwatnym do wydolności organizmu nasileniu oraz niepalenie papierosów.

Najczęstsze konsultacje specjalistyczne

Jeśli rozwiną się choroby czy zaburzenia pomimo zdrowego stylu życia lub z powodu jego  braku to istotne będzie jak je kontrolujemy farmakologicznie lub w przypadku zwężeń naczyń domózgowych jak je udrażniamy chirurgicznie. Z reguły wymagają one konsultacji z neurologiem lub kardiologiem czy diabetologiem.

Neurolog

Ryzyko udaru mózgu zwiększa występowanie  przejściowych incydentów niedokrwiennych mózgu tzn. takich, w których występują objawy neurologiczne, analogiczne do objawów w udarze, ale  cofają się w ciągu 24 godzin od ich wystąpienia. Należy traktować ich wystąpienie jako bezwzględne wskazanie do przeprowadzenia pilnej konsultacji neurologicznej. Podobnie jak np. stwierdzenie zwężenia tętnic szyjnych.

Internista, kardiolog

Propozycje leczenia farmakologicznego pomimo modyfikacji stylu życia  zależą od oceny jej efektywności i oszacowania u pacjenta ryzyka sercowo-naczyniowego. I tak na przykład szacuje się wzrost o 4-5 razy ryzyka udaru mózgu w migotaniu przedsionków i z tego powodu włącza się lek przeciwkrzepliwy, który znacznie zmniejsza to ryzyko.  Analogiczne zagrożenie występuje przy nadciśnieniu tętniczym.

Diabetolog

Cukrzyca zwiększa ryzyko wystąpienia udaru dwukrotnie, dlatego najważniejszym zadaniem jest nie dopuścić do jej rozwoju, a w przypadku jej zdiagnozowania właściwie ją leczyć.

Podsumowanie

Wśród czynników ryzyka wystąpienia udaru mózgu są takie, których wpływ możemy starać się zmniejszać. Drogą do tego jest modyfikacja stylu życia oraz w przypadkach tego wymagających postępowanie farmakologiczne, chirurgiczne, czy jak w sytuacji bezdechów sennych używanie odpowiedniej aparatury wspomagającej podczas snu.