Klasztor we Lwowie

Pierwszy bonifraterski klasztor ze szpitalem we Lwowie powstał poza murami miasta w miejscu gdzie rósł dębowy las, wzdłuż glinianej drogi, obecnej ulicy Łyczakowskiej. Jeden z dębów ok.100 – letni pękł ze starości. Mieszkańcy umieścili na nim niewielką ikonę Świętego Wawrzyńca, diakona i męczennika. Wizerunek został umieszczone tam z inicjatywy miejscowego rolnika, z czasem stał się obiektem kultu. W krótkim czasie obraz zasłynął w całej okolicy z cudownych uzdrowień z różnych chorób. Wokół obrazu zbierali się chorzy na suchoty, którzy składali na kolanach obietnice i przyrzeczenia licząc na uzdrowienie.

W  roku 1536, gdy dąb  całkowicie  przewrócił się zbudowano z niego drewnianą kapliczkę i umieszczono w niej obraz św. Wawrzyńca. Kaplicę przebudowano w mały kościół  na cześć Świętych męczenników Wawrzyńca i Szczepana, który przetrwała aż do roku 1616.  Opiekę nad nim sprawowały Cechy garncarzy i powroźników oraz Kapituła kościoła katedralnego.

Dalsze losy kościoła zmieniły po  19 sierpnia 1659 roku  się za sprawą   Jan Sobieskiego, chorążego wielkiego koronnego i starosty jaworskiego.  Postanowił zrobić ośrodek leczenia swoich żołnierzy. Wiązało się to z tym że w polskich siłach zbrojnych nie było ośrodków szpitalnych. Tą funkcję pełnili zakonnicy w klasztorach, których było nadzwyczaj dużo. Jan Sobieski wyłożył 30 tys. zł., które przeznaczył na budowę nowego murowanego szpitala dla starych i zasłużonych żołnierzy – weteranów. Potrzebował specjalistów w dziedzinie medycyny, którzy by kierowali placówką, dlatego też postanowił wybudować klasztor we Lwowie i sprowadzić zakonników posługujących chorym ludziom. O pomoc poprosił Zakon Szpitalny św. Jana Bożego – Bonifratrów z Krakowa, którzy wydelegowały dwóch pierwszych braci. Na utrzymanie klasztoru Bonifratrzy otrzymywali dochody ze wsi Błudy, trzech kamienic na ulicy Krakowskiej i kilku innych parcel. Dodatkowo pieniądze na utrzymanie Konwentu, oprócz magistratu miasta, dawał abp Jan Tarnawski z Kapitułą katedralną, którzy przekazali klasztorowi kościół z jego dochodami i gruntami. Dzięki fundacji Sobieskiego rozpoczęła się budowa nowego kamiennego szpitala i klasztoru. W 1672 r. prostopadle do kościoła dobudowano mały budynek klasztorny. Niestety nawała turecka zagrażająca Europie przerwała prace nad nowym kompleksem budowlanym. Budynki Bonifratrów zostały mocno uszkodzone, gdyż natarcie wojsk tureckich na umocnienia polskie rozpoczęło się od strony miasta, gdzie położony był Konwent przy ul. Łyczakowskiej. Rozbudowę wznowiono w roku 1688 po spektakularnym zwycięstwie polskiego króla Jana III Sobieskiego pod Wiedniem, gdzie ze swoimi wojskami (w tym kozakami ukraińskimi) pokonał definitywnie armię turecką. Nadzór nad nowym projektem budowlanym królewskich inżynierów Karola Benoit i kapitana Adolfa Boya został zlecony przez króla księdzu kan. Kazimierzowi Hymniewiczowi.

W latach 90-tych XVII – stulecia prawdopodobnie sam Sobieski postanowił dokonać zamian w szpitalu i kościele, które od wewnątrz zostały podzielony na 2 piętrach. Wysoką wieżę znajdującą się w sąsiedztwie budynku rozebrano do poziomu klasztoru. Wokół klasztoru i kościoła umieszczono cmentarza. Na zrealizowanie projektu wydano blisko 100 tys. zł. W roku 1694, król osobiście przyjechał zobaczyć prace wykończeniowe i zdobienia budynków, które wykonał nadworny mistrz. Ostatecznie prace nad szpitalem i klasztorem zakończyły się w 1696 r. Niestety król nie doczekał się tego momentu, gdyż zmarł 17 czerwca 1696 r. Upamiętniono go jako fundatora dzieła umieszczając jego herb rodowy nad głównymi drzwiami wejściowymi kościoła, który jest tam obecny do dnia dzisiejszego.

W przeciągu całego XVIII wieku wojskowy szpital i klasztor Zakonu Bonifratrów udzielał cały czas pomocy lekarskiej rannym żołnierzom w czasie prowadzonych przez Polskę wojen. W roku 1772 nastąpił pierwszy rozbiór Polski. Lwów dostał się pod rządy cesarstwa Austrii. Wojsko austriackie potrzebowało szpitali, dlatego konfiskowano klasztory i inne budynki mogące nadawać się na takie placówki. Tak też i stało się z Konwentem Zakonu Bonifratrów we Lwowie. Początkowo władze austriackie chciały przenieść braci do klasztoru pijarów, gdzie zlokalizowany był szpital cywilny, jednak 30 czerwca 1783 r. cesarz austriacki Józef II nakazał kasatę Zakonu Bonifratrów, uważając jego działalność za niekorzystną, a szpital z klasztorem całkowicie przeszły w ręce armii austriackiej. Szpital otrzymał nową nazwę: 14 Garnizonowego Szpitala w mieście Lemberg.

W 1840 r. rozbudowano korpus szpitala wzdłuż ulicy. Łyczakowskiej, a w 1890 r. dobudowano trzecie piętro. W 1897 r. obok szpitala zbudowano magazyn zaopatrzenia polowego.

Przeznaczenia i architektura budynków nie zmieniło się w żadnym politycznym ustroju. W 1970 roku, został wybudowany nowy szpital, a stary z klasztorem zamieniono na magazyny i pomieszczenia gospodarcze.

Bibliografia:

• Ryszard Chanas, Janusz Czerwiński, Lwów, Przewodnik turystyczny, wyd. Ossolineum 1992, Wrocław, ISBN 83-04-03913-3
• Bartłomiej Kaczorowski, Zabytki starego Lwowa, wyd. Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1990, ISBN 83-85083-02-2
• Aleksander Medyński, Lwów. Przewodnik dla zwiedzających miasto, wyd. nakładem autora, Lwów 1937
• Дух О. Костел св. Лаврентія. Енциклопедія Львовa, За редакцією А. Козицького. — Львів: Літопис, 2010. — Т. 3. — С. 520—522. — ISBN 978-966-7007-99-7.
• Качор І., Качор Л. Львів крізь віки. — Львів: Центр Європи, 2004. — С. 206, 207. — ISBN 966-7022-44-7