Uszkodzenie łąkotki/chrząstki

ŁĄKOTKA
W kolanie znajdują się dwie łąkotki-boczna i przyśrodkowa. Są to elastyczne struktury w kształcie litery „C”, znajdujące się pomiędzy powierzchnią stawową piszczeli i uda. Ich główną rolą jest amortyzacja przeciążeń, na które narażone jest kolano podczas aktywności fizycznej. Pomagają też zachować płynność i stabilność ruchów w stawie.

CHRZĄSTKA
Końce kości udowej i piszczelowej oraz powierzchnia stawowa rzepki pokryte są tzw. chrząstką szklistą-gładką i elastyczną tkanką. Minimalizuje ona tarcie podczas ruchu oraz zapewnia amortyzację  przez co ruchy w stawie są bezbolesne.

Przyczyny
Obie wyżej wymienione struktury mogą ulec uszkodzeniu, które dzielimy na tzw. „ostre” oraz przewlekłe. Pierwsze z nich pojawiające się nagle, np. po urazie podczas aktywności fizycznej. Drugie są wynikiem długotrwałych przeciążeń lub zmian struktury samych tkanek, np. wieloletni proces niszczenia w/w struktur poprzez chorobę zwyrodnieniową stawów.

Objawy
Uszkodzenia łąkotek mogą dawać dolegliwości bólowe, np. podczas zginania i prostowania kolana. Mogą też powodować objawy mechaniczne,  takie jak: uczucie przeskakiwania, strzelania w kolanie, aż do zablokowania ruchomości stawu. Wyżej wymienionym objawom może towarzyszyć obrzęk stawu.

Również uszkodzenia chrząstki stawowej mogą dawać podobne objawy, dominującym objawem bywa tutaj ból, który zależy również od ewentualnych uszkodzeń innych struktur stawowych.

Diagnoza
Wstępną diagnozę często stawia się już po zebraniu wywiadu i badaniu klinicznym stawu, a potwierdza się ją poprzez badanie diagnostyczne-rezonans magnetyczny stawu kolanowego.

Leczenie
Leczenie uszkodzeń chrząstki stawowej oraz łąkotek zależy od formy ich uszkodzenia (ostre vs. przewlekłe), rozległości oraz uszkodzeń innych struktur stawu kolanowego. Niewielkie uszkodzenia można leczyć zachowawczo-po ustaniu ostrych objawów wdrażana jest rehabilitacja. Przy większych uszkodzeniach bywa, że niezbędna jest operacja.

Rodzaj operacji
Operacja przeprowadzana jest artroskopowo. Zazwyczaj wykonuje się 2 nacięcia-porty artroskopowe z przodu kolana. Podczas operacji ortopeda potwierdza wstępną diagnozę, bada wszystkie struktury stawu pod kątem innych uszkodzeń. Po wnikliwej ocenie śródoperacyjnej lekarz przechodzi do kolejnego etapu operacji.

Urazy łąkotek zazwyczaj zaopatruje się albo przez zeszycie uszkodzonego fragmentu, albo usunięcie go. Decyduje o tym wiele czynników, przede wszystkim rozległość i umiejscowienie uszkodzenia. Zastosowane mogą też być przeszczepy łąkotek-ta metoda jest  wciąż młoda, choć w perspektywie przyszłości pokłada się w niej duże nadzieje.

Chrząstkę również leczy się zależnie od tego jak jest rozległe uszkodzenie-ostateczna decyzja jest zawsze śródoperacyjna, po dokładnej analizie stawu. Dostępnymi metodami są m.in. „debridement”, czyli „oczyszczenie” uszkodzonego fragmentu, „mikrofrakturacje”, czyli pobudzenie tkanki w miejscu uszkodzenia do wytworzenia funkcjonalnej „blizny”. Możliwe są również metody polegające na przeszczepie chrząstki lub uzupełnieniu ubytków matrycami biologicznymi.

Okres pooperacyjny
Następnego dnia po operacji, w większości przypadków, usuwane są dreny, a pacjent wstaje z łóżka z pomocą kul łokciowych. Postępowanie pooperacyjne uzależnione jest od metody leczenia, jaka została zastosowana. Operowana noga zazwyczaj nie wymaga unieruchomienia, wręcz przeciwnie szybki powrót do funkcjonalności jest kluczową kwestią w powrocie do pełnej sprawności. Jeżeli wszystko jest w porządku pacjent opuszcza szpital. Po wypisie, należy jak najwcześniej rozpocząć rehabilitację.

W Szpitalu Zakonu Bonifratrów artroskopie uszkodzonej łąkotki/chrząstki wykonuje zespół specjalistów w dziedzinie ortopedii i traumatologii:

lek. Stanisław Szymanik – Kierownik Oddziału Diagnostyczno-Leczniczego
lek. Michał Latos
lek. Michał Starmach

REHABILITACJA