Artroskopowa rekonstrukcja więzadła krzyżowego ACL
Wprowadzenie
Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego (ACL-ang. Anterior Cruciate Ligament) to częsty uraz, szczególnie u osób aktywnych, często uprawiających sport. Większość przypadków kwalifikuje się do leczenia operacyjnego. Jest wiele sposobów przeprowadzenia tej operacji. Jednym z nich jest pobranie ścięgien mięśni: smukłego i półścięgnistego od operowanego pacjenta i rekonstrukcja ACL przy ich pomocy. Przy odpowiednim przygotowaniu przeszczepu jego wytrzymałość jest tak samo wysoka jak zdrowego ACL. Więzadła łączą kości ze sobą. Więzadło jest zlokalizowane w stawie kolanowym – zaczyna się na udzie, a kończy na piszczeli. Przyśrodkowo, nieco z tyłu uda biegną mięśnie, których ścięgna są pobierane do przeszczepu-smukły i półścięgnisty. Ich przyczep końcowy znajduje się poniżej kolana, na kości piszczelowej. Ich funkcja polega między innymi na zginaniu nogi w kolanie.
Przyczyny
Najczęstszą przyczyną uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego jest uraz sportowy. Dominują sporty, w których występuje nagła zmiana kierunku ruchu, m.in. piłka nożna oraz narciarstwo.
Objawy
Uszkodzenie więzadła krzyżowego powoduje niestabilność stawu. W fazie ostrej występuje również obrzęk i ból stawu, często z ograniczeniem jego ruchomości. Na objawy niebagatelny wpływ ma też stan pozostałych struktur stawowych-łąkotek, chrząstek, innych więzadeł, które często również zostają uszkodzone podczas urazu.
Diagnoza
Wstępną diagnozę często stawia się już po zebraniu wywiadu i badaniu klinicznym stawu, a potwierdza się ją poprzez badanie diagnostyczne-rezonans magnetyczny stawu kolanowego.
Leczenie
Leczenie w większości przypadków jest operacyjne. Głównym celem operacji jest odtworzenie funkcji ACL, czyli zapobieganie nadmiernemu przesuwaniu się piszczeli do przodu, względem kości udowej-poprawa stabilności kolana.
Rodzaj operacji
Operacja przeprowadzana jest artroskopowo. Oprócz dwóch portali artroskopowych w miejscach typowych, wykonywane jest trzecie, dłuższe (około 3-4 cm) nacięcie poniżej kolana-jest to konieczne, aby pobrać ścięgna do przeszczepu. Podczas przygotowywania przeszczepu do rekonstrukcji lekarz ocenia staw, zaopatruje inne uszkodzenia (na przykład uszkodzenia łąkotek) i przygotowuje miejsce dla nowego więzadła-usuwa pozostałości uszkodzonego ACL, starannie planuje umiejscowienie przeszczepu. Następnie, wykorzystując porty artroskopowe i miejsce po pobraniu ścięgien, lekarz nawierca kanały w kości udowej i piszczelowej oraz umieszcza uprzednio przygotowany przeszczep w odpowiedniej pozycji. Po zamocowaniu przeszczepu i kontroli jego funkcji następuje szycie ran, umieszczenie drenów i założenie jałowego opatrunku. Najczęściej jeszcze na bloku operacyjnym, zakładana jest także orteza stawu.
Okres pooperacyjny
Następnego dnia po operacji, w większości przypadków, usuwane są dreny, a pacjent wstaje z łóżka z pomocą kul łokciowych. Operowana noga utrzymywana jest w ortezie. Jeżeli wszystko jest w porządku pacjent wypisywany jest ze szpitala. Po wypisie, należy jak najwcześniej rozpocząć rehabilitację. Rehabilitacja po zabiegu rekonstrukcyjnym jest kluczowa. Należy rozpocząć ją do 5 dni od zabiegu.
W Szpitalu Zakonu Bonifratrów rekonstrukcje więzadła krzyżowego wykonuje zespół specjalistów w dziedzinie ortopedii i traumatologii:
lek. Stanisław Szymanik – Kierownik Oddziału Diagnostyczno-Leczniczego
lek. Michał Latos
lek. Michał Starmach